Badanie Gallupa wykazało, że w Stanach Zjednoczonych na glossofobię (lęk przed wystąpieniami publicznymi) cierpią cztery na dziesięć osób. Stres przed wystąpieniami publicznymi może wynikać z obawy przed oceną innych, utratą poważania w swoim środowisku zawodowym, koniecznością ekspozycji czy wreszcie wielkość publiczności. Czy technologia VR może nam pomóc w radzeniu sobie ze stresem?

Virtual Reality (VR) jest definiowane jako angażujące, realistyczne doświadczenie w trójwymiarze, które zawiera sprzężenie zwrotne z ruchu naszego ciała. Oznacza to, że możemy oglądać i niejako empirycznie doświadczać wirtualnych obiektów w przestrzeni tak, jakby były realne. Dzięki temu uzyskuje się efekt immersji, czyli zatopienia się wszystkimi zmysłami w wirtualnej rzeczywistości.

Technologia VR stosowana jest głównie w grach komputerowych.  Dzieci oraz dorośli mogą również przy pomocy VR uczyć się w bardzo empiryczny sposób. Takie rozwiązania jak The Stanford Virtual Heart  gdzie poznajemy poszczególne elementy serca, Curiscope, który umożliwia uczenie się ludzkiego ciała, zSpace z lekcjami z wielu dyscyplin takich jak biologia, geografia, muzyka czy matematyka czy Eon Reality, który posiada bogatą bibliotekę różnych lekcji to jedne z wielu rozwiązań edukacyjnych . Z kolei Google Ekspedycja może być doskonałym narzędziem do nauki geografii i architektury. Jednym kliknięciem przenosi nas w różne miejsca na świecie, nawet do stacji kosmicznej. W badaniu Ebali i Ebadijalal wykorzystali narzędzie Google Ekspedycja i weryfikowali jak wpłynie ono na chęć do komunikacji i zdolności językowe uczących się do egzaminu językowego. Zastosowanie VR sprawiło, że użytkownicy byli bardziej zmotywowani, okazywali entuzjazm i pewność siebie. Rozwiązania edukacyjne mogą być dużym wsparciem dla rodziców, nauczycieli oraz wykładowców w czasach pandemii, kiedy mamy ograniczoną możliwość realnego ćwiczenia.

Dzięki VR możemy również zwiedzać muzea i galerie sztuki przy pomocy np. Thersholds . Zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych może to być jedyna opcja na np. „wyjście” na spacer do lasu czy na podróżowanie. Trening sportowy w domu może być o wiele przyjemniejszy co ułatwia nam aplikacja, w której jadąc na stacjonarnym rowerze w swoim domu czy na siłowni możemy wybrać scenerię i przemierzać ją przebywając w pomieszczeniu.

Coraz większą popularnością cieszy się Virtual Reality Therapy (VRT), czyli terapia, która umożliwia zetknięcie się pacjentom z bodźcami podobnymi, jak w rzeczywistości dzięki VR. Szeroko zakrojone badania dotyczące VRT potwierdzają skuteczne działanie tej technologii w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych . Za pomocą tego narzędzia można leczyć np. fobię przez wystąpieniami publicznymi. Lindner  w swoim badaniu przeprowadzonym na 50 osobach z klinicznie stwierdzonym lękiem przed wystąpieniami publicznymi wykazał, że pacjenci po cztero-tygodniowym programie leczenia z użyciem VR zmniejszyli swój poziom lęku o prawie 7%. W rocznym eksperymencie pacjentów ze zdiagnozowaną PSA (Public Speaking Anxiety) wykorzystano VR w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej. Pacjenci byli wystawieni na ekspozycję stresujących bodźców. Skuteczność VRCBT jak i klasycznej CBT była na podobnym poziomie. Jednak ponad dwukrotnie mniej pacjentów przerwało terapię, w której korzystano w VR. Skuteczność potwierdzają też inne badania, które wykazały, że VR jest skutecznych w leczeniu fobii społecznych w ciągu 12-tygodniowego procesu . Harris wykazała, że zaledwie 15 minutowa ekspozycja efektywnie zmniejszyła lęk przed wystąpieniami publicznymi. W innym badaniu zmierzono poziom stresu przed i po treningu, który składał się z czterech sesji ekspozycji na publiczność. Zauważalnie spadł deklarowany poziom lęku.

W swoich badaniach na grupie 40 osób Pertaub i współpracownicy wykazali, że przy odpowiedniej responsywności awatarów, które służyły jako wirtualna publiczność, można za pomocą Virtual Reality badać i leczyć lęk związany z występowaniem publicznym. Z kolei El-Yamri i współpracownicy stworzyli system oparty na VR, który umożliwia ćwiczenie wystąpień w bezpiecznych warunkach. W swoim rozwiązaniu oprócz widoku wirtualnych widzów dodali również ich reakcje i w czasie rzeczywistym dawali informację zwrotną w oparciu o treść prezentacji, ton głosu oraz wzroku prelegenta. Stworzony algorytm głównie bazował na tonie głosu i z dużą dokładnością oddawał realne reakcje publiczności. Dzięki takim rozwiązaniom wkrótce będzie możliwe ćwiczenie wystąpień bez wychodzenia z domu, które prawie niczym nie będą się różnić od realnego doświadczenia.

Inne badania również potwierdzają, że użytkownicy VR, którzy doświadczali pełnej immersji w bieżące doświadczenie obcowania z publicznością byli w stanie skutecznie ćwiczyć wystąpienia oraz redukować lęk przed nimi. Również Lindner  wykazał, że już po zaledwie trzy godzinnym treningu w zakresie redukcji lęku przed wystąpieniami publicznymi badane osoby redukowały jego poziom. Co więcej, badani również deklarowali większe poczucie własnych kompetencji, a także mniejszy poziom katastroficznych myśli. Z kolei Takac i współpracownicy pokazali, że wirtualne środowisko jest w stanie wywołać lęk, a krótkie i powtarzalne treningi pozwalają na przyzwyczajenie się do sytuacji występowania i zmniejszenie tego lęku.

Mostajeran i współpracownicy zbadali za pomocą VR wpływ wielkości wirtualnej publiczności na lęk społeczny. Osoby badane były wystawione na ekspozycję trzech, sześciu lub piętnastu osób. Tętno uczestników przy trzech wirtualnych obserwatorach było wyższe niż w sytuacji, w której na widowni było sześć lub piętnaście osób.

Jaki z tego wniosek? Virtual Reality Therapy (VRT) może skutecznie redukować poziom lęków i być adekwatnym narzędziem również do niwelowania lęku przed wystąpieniami publicznymi. Pertaub i współpracownicy wykazali, że realistyczne i responsywne awatary wykorzystane w terapii mogą zmniejszać lęk, a dzięki tej technologii można również skutecznie ćwiczyć prezentowanie się przed audytorium. Regularna ekspozycja i praktyka z wykorzystaniem VR redukowały poziom lęku przed wystąpieniami publicznymi.