Z punktu widzenia ewolucyjnego, posiadanie opinii, przekonań, typowych wzorców działania czy ocen ma swoje uzasadnienie. Zachowanie mechaniczne ma zarówno negatywne, jak i pozytywne konsekwencje:
Skracają czas podejmowania decyzji, co może być działalnością wymagającą energii. Byłoby nam trudno funkcjonować, gdybyśmy musieli zastanawiać się każdego ranka, czy powinniśmy zatrzymać się na czerwonym świetle, czy możemy dotknąć gorącego garnka, czy też spacerując nocą po ciemnej ulicy, czy warto zaprzyjaźnić się z osobą niosącą nóż.
Oszczędzamy nasze zasoby umysłowe na coś większego, np. pracę twórczą lub rozwiązywanie problemów.
W większości przypadków jest to skuteczna strategia działania.
Pierwsze Wrażenie
Jeśli źle zaczniemy, może to wpłynąć na inne elementy naszego wystąpienia. Pierwsza sformułowana opinia na nasz temat może pozostać na długo.
Efekt Aureoli
Publiczność może ocenić mówcę jako profesjonalistę na podstawie jego wyglądu oraz sygnałów, które wskazują, że osoba ta dobrze radzi sobie zawodowo, (markowe i drogie ubrania). Ludzie są skłonni dawać pozytywne opinie na temat innych cech danej osoby, opierając się tylko na jednym aspekcie.
Efekt Golema
Efekt Golema działa odwrotnie do efektu aureoli. Tutaj negatywna cecha jest przerzucana na cały charakter człowieka. Na przykład, kiepska prezentacja może być kojarzona z lekkomyślnością, brakiem profesjonalizmu lub bezradnością.
Stereotypy Dotyczące Wyglądu
Atrakcyjni ludzie są często lepiej oceniani. Nie każdy rodzi się z wyglądem modelki, ale nawet jeśli nie jesteśmy chodzącą pięknością, dbanie o swój wygląd, a także dobór odpowiednich kolorów i krojów do naszej sylwetki może wiele zdziałać.
Dogmatyzm
Przekonania i sztywne zasady słuchaczy mogą sprawić, że nawet jeśli posiadamy odpowiednie kompetencje, możemy zostać z góry ocenieni gorzej. Dogmaty każdego człowieka są głęboko zakorzenione i niełatwo je zmienić. Jako mówcy nasze możliwości wpływu na te przekonania są ograniczone.
Przyklejanie Łatek
Gdy spóźnimy się na prezentację, możemy być postrzegani jako nieodpowiedzialni. Takie opinie mogą przylgnąć do nas na długo.
Wnioski
Działanie na autopilocie niestety ma również swoją ciemną stronę, ponieważ zwiększa szansę na popełnienie błędu. Ponadto może spowodować działanie bezrefleksyjne i reakcję tylko na jeden bodziec lub cechę. W skali globalnej prowadzi to do wielu społecznie niepożądanych zachowań. Stereotypy mogą niszczyć relacje, budować mury i uniemożliwiać poznawanie kogoś z empatią, przyjaźnią i ciekawością. Te aspekty są również istotne w kontekście wystąpień publicznych. Świadomy mówca, znając te zasady, może dopasować skuteczne strategie autoprezentacji i budowania marki osobistej, oraz zdaje sobie sprawę, że nie wszystko zależy tylko od jego występu, co może zmniejszyć tremę.
