Jak zrobić dobre pierwsze wrażenie? Jak ważne są pierwsze sekundy dla osób występujących publicznie?

Z punktu widzenia ewolucyjnego posiadanie opinii, przekonań, utartych schematów działania czy ocen ma swoje uzasadnienie. Mechaniczne zachowania mają zarówno negatywne konsekwencje, ale też i te pozytywne. Po pierwsze skracają czas na podejmowanie decyzji, które potrafią być energochłonną czynnością. Ciężko by nam było funkcjonować, gdybyśmy musieli codziennie rano zastanawiać się czy powinniśmy się zatrzymać na czerwonym świetle, czy możemy dotykać gorącego garnka, albo czy idąc nocą ciemną uliczką warto nawiązywać nowe znajomości z osobą, która idzie z nożem. Po drugie, oszczędzamy swoje zasoby umysłowe na rzecz czegoś większego np. kreatywnej pracy czy rozwiązywania problemów. Po trzecie, w większości przypadków jest to skuteczna strategia działania. Działanie na autopilocie niestety ma też swoją ciemną stronę, ponieważ zwiększa szansę na popełnienie błędu. Co więcej, może powodować działanie bezrefleksyjne i reagowanie tylko na jeden bodziec czy cechę. W skali globalnej niesie to wiele niepożądanych społecznie zachowań. Stereotypy niszczą relacje, budują mury i nie pozwalają na poznawanie człowieka z empatią, serdecznością i ciekawością. Aspekty te są również istotne w kontekście wystąpień publicznych. Świadomy performer znając te zasady może zbudować skuteczne strategie autoprezentacji i budowania marki osobistej, a także uświadomić sobie, że nie wszystko zależy tylko od jego wystąpienia, więc również zredukować trochę tremę.

Efekt pierwszego wrażenia, jest chyba jednym z najbardziej znanych efektów w psychologii. Polega na tym, że raz wyrobiona opinia lub zdanie na nasz temat może się za nami długo ciągnąć. Jeśli źle zaczniemy nasz występ, może to kaskadowo podziałać na inne elementy i cały odbiór.

Wyobraźmy sobie sytuację, w której na scenę wchodzi ktoś w dobrze skrojonym garniturze, elegancki, z drogim zegarkiem i nienaganną fryzurą. Publiczność, oceniając go jako profesjonalistę poprzez wygląd i oznaki, że mu się powodzi zawodowo (markowe i drogie ubranie) może przypisywać mu szereg wielu innych, pozytywnych cech. Przeciwieństwem jest efekt Pigmaliona, który działa w odwrotny sposób- tutaj z kolei negatywne cechy rozciągane są na cały charakter człowieka. W przypadku ubioru może to być również powiązane z następnym punktem.

Co to oznacza w praktyce? Ludzie przystojni i ładni dostają często na starcie wyższe noty, ponieważ cecha ta spowoduje, że będą wyżej oceniani. Nie wszyscy rodzimy się z wyglądem modela czy modelki, jednak nawet jeśli nie jesteśmy chodzącą pięknością to dbanie o siebie, a także dobór odpowiednich kolorów i krojów do naszej sylwetki może dużo zdziałać. Jest to kolejny przykład, który pokazuje jak ważny jest właściwy strój.

Przekonania słuchaczy i ich sztywne zasady mogą powodować, że niezależnie od naszych kompetencji możemy być ocenieni z góry gorzej. Jeśli ktoś ma przekonanie, że kobiety nie powinny występować na scenie i robić kariery, tylko siedzieć w domu z dzieckiem lub jesteśmy za starzy czy za młodzi na mówienie o jakimś temacie, wtedy mamy automatycznie gorszą pozycję. Dogmaty każdego człowieka są głęboko zakorzenione i nie są tak łatwe do zmiany. Jako mówcy w zasadzie niewiele z nimi możemy zrobić.

Efekt Horna pokazuje co mogą spowodować nasze pomyłki na scenie. Nasze słabe punkty, które zostaną zauważone mogą oddziaływać również na ocenę słuchaczy w innych obszarach. Jeśli nasza prezentacja będzie niedbała, tekst niesformatowany możemy zostać odebrani jako niechlujni. Gdy dojdą do tego jeszcze inne potknięcia np. brak naturalnej mowy ciała, umiejętności tworzenia ciekawych wystąpień to według innych kryteriów również możemy zostać gorzej ocenieni.

Szufladkowanie ludzi to interpretowanie pojedynczych zachowań np. żartu wygłoszonego podczas prezentacji, jako stałej cechy poczucia humoru i bycia towarzyskim. Może to się odwoływać do innych aspektów np. kiedy raz się spóźnimy na nasza prelekcję możemy być postrzegani jako nieodpowiedzialni i spóźnialscy. Etykiety mogą do nas przylgnąć na długi czas.

Wszyscy od czasu, do czasu błędnie oceniamy. Wiedząc jak działa nasz psychika i jakie efekty mogą się pojawiać warto się zastanowić nad tym jaką markę osobistą chcemy prezentować i jak wywrzeć dobre pierwsze wrażenie, które nie tak łatwo potem zmienić. Nasza wiarygodność i autentyczność na pewno zyska w oczach odbiorcy, jeśli dobrze przemyślimy strategię. Podstawą tutaj będzie dobre przemyślenie początku występu czy prezentacji, a także stroju. Poza tym skuteczną strategią może być też właściwe przygotowanie i bycie pewnym tego, co chcemy powiedzieć na początku. Można się nauczyć go na pamięć i wielokrotnie przećwiczyć przed lustrem czy domownikami, dzięki czemu wchodząc na scenę będziemy czuć się pewniej.