Co to jest storytelling?
Storytelling, czyli dosłownie opowiadanie historii. Kluczowe jest w niej JAK. Cała magia tej metody opiera się na kilku podstawowych założeniach, które powodują, że nasi odbiorcy słuchają nas z otwartymi ustami i pytają: i co dalej? Co ciekawe, storytelling to nie jest wymysł XXI wieku i nowość w biznesie. Korzenie sięgają pierwotnych plemion, które za pomocą rysunków w jaskiniach przekazywały historię ich rodów i wydarzeń. Później byli filozofowie, Biblia, bajki i wreszcie docieramy do współczesności oraz spektakularnych wystąpień takich jak np. prezentacja nowego urządzenia przez Steva Jobsa.
W tym artykule dowiesz się czym jest storytelling, podróż bohatera, gdzie to wykorzystywać, czy każdy może być storytellerem, a także zobaczysz przykłady, w których użyto dobrej opowieści.
Gdzie można go wykorzystać?
Praktycznie wszędzie. W pracy do motywowania pracowników, w rozmowach z dziećmi kiedy chcemy je przekonać, że szpinak jest ich największym przyjacielem, do tłumaczenia zagadnień korelacji ze statystyki, która dla studentów jest z założenie nudna (z całym szacunkiem dla statystyki), w opowiadaniu o sobie nowo poznanemu człowiekowi, do stworzenia ciekawej treści na stronę internetową lub reklamy chwytającej za serce (i portfel) czy wreszcie napisania książki.
Jakie są zasady storytellingu?
Najważniejsze elementy to:
- Bohater
- Czas, miejsce i kontekst sytuacji
- Pojawienie się problemu, przeciwnika lub przeszkody
- Zwrot akcji
- Puenta, rozwiązanie, wygranie z wrogiem
12 etapów podróży bohatera wg. Josepha Campbella
Joseph Cambpell w książce “The Power of Myth” opisuje 12 etapów, przez które przechodzi bohater opowieści. Można z tego korzystać jak z gotowej ściągi co poklei powinno się znaleźć w naszej opowieści. Oczywiście część można pominąć.
1. Zwyczajny świat
Poznajemy bohatera, jego codzienne życie, problemy. Możemy się z nim zidentyfikować, jeśli jest podobny do nas. Na tym etapie dowiadujemy się jaki jest kontekst- miejsce, czas akcji oraz postacie. Widzimy naszego bohatera, niech mu będzie Jaś, w codziennych sytuacjach.
2. Zew przygody
Pojawia się problem lub wyzwanie. Status quo bohatera zostaje zaburzony i jego świat się zmienia. Jaś może np. dostać telefon z tragiczną wiadomością, coś stracić lub dostać propozycję awansu, która wiąże się z dużym wyzwaniem np. nieustannym przemawianiem publicznym, czego Jaś nie znosi.
3. Opór bohatera
Jaś się zastanawia, waha, dzwoni do mamy, pyta przypadkowych ludzi na ulicy. Pojawia się opór na zmianę.
4. Spotkanie mentora/mędrca
Na drodze pojawia się ktoś przeważnie starszy, bardziej doświadczony, który inspiruje Jasia do podjęcia wyzwania. Pomaga mu zobaczyć różne perspektywy i dodaje siły do działania.
5. Podjęcie wyzwania
Jaś decyduje się do wyruszenia w metaforyczną drogę, chyba że decyduje się na udział w maratonie, to wtedy trzeba to traktować dosłownie.
6. Poddanie próbie lub walka z wrogiem
Nie może być oczywiście tak łatwo, że się decyduje, podejmuje wyzwanie i bach, efekt gwarantowany. W związku z tym Jaś jest poddawany różnym próbom, zniechęceniom, musi się mierzyć z wrogiem np. jeśli chce zrzucić 20 kg to tym wrogiem może być czekolada i własna słaba-silna wola.
7. Jaskinia mroku
Jaś zaczyna wątpić. Po co mi to? Dlaczego ja sobie to robię? Czekolada jest taka miła… A tak na serio to w coachingu czy psychoterapii ten moment często występuje po kilku sesjach, kiedy wychodzimy z dawnych schematów i musimy na nowo przearanżować nasze wnętrze. Wtedy często też klienci rezygnują i nie kontynuują terapii.
8. Wystawienie na ciężką próbę i cierpienie
To już tak zwane dotknięcie dna. Bohater jest konfrontowany z przeciwnikiem i ponosi porażkę. Dla naszego Jasia mogłoby to być zakupienie 10 tabliczek czekolady czy kompletnie nieudane wystąpienie publiczne.
9. Poszukiwanie siły
Naszemu bohaterowi się nie powiodło, ale odnajduje w sobie siłę, podnosi się jak Feniks z popiołu i staje do walki. To jest też moment, w którym może pozyskać tajemną wiedzę, sekret czy cokolwiek innego co go przybliża do celu.
10. Droga powrotna
Jaś ponownie staje w szranki z przeciwnościami losu. Uzbrojony w nową wiedzę lub umiejętności wraca na drogę ostatecznej przemiany.
11. Odrodzenie
Ostateczne starcie z wrogiem. To punkt kulminacyjny. Przeważnie w tym miejscu odbiorcom płyną łzy wzruszenia.
12. Powrót z nagrodą
Tutaj pojawia się puenta, splendor dla bohatera i wielkie zwycięstwo. Kurtyna opada.
Czy rodzimy się jako storytellerzy?
Niektórzy mają naturalny talent do opowiadania historii i brylują tym samym na przyjęciach towarzyskich. Chwała im za to! Dobra wiadomość jest taka, że można się tego nauczyć. Uważam, że każdy może być świetnym mówcą. Jak to zrobić? Poprzez poznanie zasad, przyswojenie ich i ćwiczenie, ćwiczenie, ćwiczenie… .
Przykłady storytellingu
Dużo mówimy o zasadach, podróży, przemianie, ale jak to wygląda w praktyce? Poniżej zbiór kilku przykładów, które w piękny sposób wykorzystują storytelling. Wiadomo, zawsze łatwiej coś zrozumieć, kiedy bazujemy na konkretnych przykładach:)
Allegro spot reklamowy
Adidas spot reklamowy
Empik spot reklamowy
Lewandowski spot reklamowy
Let’s Eat – Zwycięzca w kategorii krótkich filmów animowanych
Hair Love- zdobywca Oskara 2020
John Lewis
Filmy i książki:
- Stowarzyszenie Umarłych Poetów
- Zapach Kobiety
- Jak zostać królem (to z naszej “działki” wystąpień publicznych)
- Nietykalni
- Zwierzogród
- Niedobrani
- Kwiat pustyni
- Narodziny gwiazdy
- Piękna i Bestia
I wiele innych. Jakie są Wasze ulubione filmy i książki zawierające elementy dobrze skonstruowanej historii?
LITERATURA
Marek, S. (2014). Storeytelling. Wydawnictwo EdisonTeam.pl.
Marek, S. (2016). Sześć atutów storeytellingu. Wydawnictwo EdisonTeam.pl.
Nossal, M. (2018). Powered by Storytelling: Excavate, Craft, and Present Stories to Transform Business Communication. Wydawnictwo Mcgraw Hill Book Co.
